Ortodontik tedavi, diş ve çene bozukluklarını düzeltmek amacıyla uygulanan bir diş hekimliği dalıdır. Günümüzde, estetik ve fonksiyonel sebeplerle giderek daha fazla insan ortodontik tedaviye yönelmektedir. Ancak, tedavi sürecinin bazı aşamalarında rahatsızlık veya ağrı yaşanabileceği korkusu, tedaviye başvurmadan önce kişilerin aklını kurcalayan önemli bir konudur. Blog yazımızda, ortodontik tedavi sürecinde yaşanabilecek ağrıları ve ağrıların nasıl yönetileceği ele alınacaktır.
Tedavi süreci; dişlerin, çenelerin ve yüz yapısının doğru bir şekilde hizalanmasını sağlamak amacıyla yapılan diş hekimliği uygulamalarını kapsar. Estetik kaygılar, çiğneme fonksiyonunun iyileştirilmesi ve konuşma problemlerinin düzeltilmesi gibi birçok farklı sebeple tercih edilir.
Tedavinin Amacı
Ortodontik tedavinin temel amacı, dişlerin doğru bir şekilde hizalanmasını sağlayarak estetik ve fonksiyonel problemleri çözmektir. Tedaviyle elde edilen birçok yarar vardır.
Dişlerin Düzgün Sıralanması: Çapraşık, birbirine geçmiş ya da aralıklı dişlerin düzeltilmesi.
Kapanış Problemlerinin Düzeltilmesi: Alt ve üst dişler arasındaki uyumsuzlukların (örneğin, açık kapanış, çapraz kapanış, derin kapanış) giderilmesi.
Çene Problemlerinin Tedavisi: Çene kemiği gelişiminde meydana gelen bozuklukların düzeltilmesi ve çene hizasının doğru bir şekilde ayarlanması.
Estetik Görünümün İyileştirilmesi: Düzgün sıralanmış dişler ve dengeli bir çene yapısı ile daha estetik bir gülüş elde edilmesi.
Çiğneme ve konuşma fonksiyonlarının iyileştirilmesi.
Diş ve çene yapısında bozukluk yaşayan her yaştaki bireye ortodonti tedavisi uygulanabilir. Tedavi genellikle çocukluk döneminde tercih edilse de yetişkinler için de yaygın olarak uygulanmaktadır. Ortodontik tedavi gerektiren başlıca durumlar aşağıda listelenmiştir.
• Çapraşık Dişler
• Aralıklı Dişler
• Maloklüzyon
• Çene Bozuklukları
• Diş Eti Problemleri
Ortodontik Tedavi Yöntemleri
Tedavi yöntemleri; hastanın ihtiyacına, yaşına ve tedavi süresine göre değişiklik gösterebilir.
Metal Braketler (Diş Telleri): Geleneksel metal diş telleri, en yaygın ortodontik tedavi yöntemlerinden biridir. Dişlere yerleştirilen metal braketler ve braketlere bağlanan teller, dişlerin istenilen pozisyona getirilmesi için düzenli aralıklarla sıkılır.
Şeffaf Braketler: Metal braketlere benzer şekilde çalışan yöntem, estetik kaygıları olan hastalar için tercih edilir. Şeffaf braketler, diş rengine yakın renkte oldukları için daha az fark edilir.
Lingual Braketler: Dişlerin arka yüzeyine yerleştirilen lingual braketler, dışarıdan görünmez ve estetik bir çözüm sunar. Ancak, tedavi yöntemi diğer braketlere göre daha pahalı ve tedavi süreci daha uzun olabilir.
Şeffaf Plaklar (Alignerlar): Özellikle yetişkinler arasında popüler olan yöntem, dişlerin düzeltilmesi için şeffaf plaklar kullanır. Invisalign gibi markalar alanda öne çıkmaktadır. Plaklar, düzenli olarak değiştirilerek dişlerin istenilen pozisyona gelmesi sağlanır.
Çene Aparatları: Çene gelişimi bozuk olan çocuklar veya ergenler için çene aparatları kullanılabilir. Aparatlar, çenenin doğru bir şekilde gelişmesini sağlar.
Ortodontik tedavi süresi, hastanın problemine ve kullanılan tedavi yöntemine göre değişir. Ortalama tedavi süresi 12-24 ay arasında değişmekle birlikte, daha karmaşık vakalarda süre uzayabilir. Başarılı sonuç için hastalar, düzenli olarak diş hekimi kontrollerine gitmeli ve hekimin uyarılarına harfiyen uymalıdır.
Tedavi öncesi ilk muayenede diş hekimi, dişlerin ve çenenin genel durumunu değerlendirir. Röntgenler çekilir, diş modelleri oluşturulur ve tedavi planı hazırlanır. Bu aşamada herhangi bir ağrı söz konusu değildir.
Diş tellerinin veya diğer ortodontik cihazların ilk kez yerleştirilmesi sürecinde hafif bir baskı hissi yaşanabilir. Baskı, dişlerin yeni pozisyonlarına doğru hareket etmeye başlamasıyla birlikte artabilir. Genellikle, aşamada hissedilen ağrı hafif ile orta düzeydedir ve birkaç gün içerisinde azalır.
Diş telleri veya diğer cihazlar, dişlerin zamanla doğru pozisyonlara gelmesi için sürekli bir kuvvet uygular. Dişler kuvvete yanıt verirken çevre dokularda hafif bir inflamasyon olabilir. Durum, özellikle teller sıkıldığında veya plakların değiştirilmesi sırasında ağrıya yol açabilir. Ancak, ağrı genellikle tolere edilebilecek düzeydedir ve birkaç gün içinde azalır.
Ortodontik Tedavi Sırasında Ağrı Yönetimi Nasıl Olmalıdır?
Ağrı Kesiciler: Hafif ağrı kesiciler, ortodontik tedavi sırasında yaşanan rahatsızlıkları hafifletmede etkili olabilir. Özellikle, diş telleri ilk takıldığında veya ayarlamalar yapıldığında, diş hekiminizin önerdiği bir ağrı kesici kullanılabilir.
Soğuk Uygulama: Dişlerdeki baskıyı hafifletmek ve inflamasyonu azaltmak için soğuk kompres veya buz torbası kullanılabilir. Yöntem, özellikle ilk günlerde oldukça rahatlatıcı olabilir.
Yumuşak Gıdalar: İlk aşamalarda dişler daha hassas olacağından, sert ve gevrek yiyecekler yerine yumuşak gıdalar tüketmek ağrıyı azaltabilir. Çorba, püre, yoğurt gibi yiyecekler tercih edilebilir.
Ağız Hijyenine Dikkat: Diş telleri veya diğer cihazlar ağız hijyenini zorlaştırabilir. Ancak, cihazların etrafındaki plak birikimini önlemek için düzenli diş fırçalamaya ek olarak diş ipi kullanımı şarttır. Aksi takdirde, diş etlerinde iltihaplanma ve buna bağlı olarak ağrı gelişebilir.
