Dişlerin düzensiz dizilimini düzeltmek, çene yapısını düzgün hale getirmek ve estetik bir gülüş elde etmek amacıyla kullanılan ortodontik bir tedavi yöntemlerinden biri de diş telidir. Diş teli; tel, braket ve bağlantı elemanlarından oluşan bir sistemdir.
Tel, genellikle metal veya şeffaf plastik malzemelerden üretilmekte olup; dişlerin üzerine yerleştirilir. Braketler, telin dişlere tutunmasını sağlayan küçük aparatlardır. Genellikle her dişe bir braket düşecek şekilde yerleştirilir. Bağlantı elemanları ise telleri braketlere bağlayarak baskı ve çekme kuvvetlerini ileten parçalardır.
Diş teli tedavisi, ortodontistler tarafından planlanarak, uygulanır. Tedavinin başlangıcında, hastanın ağız yapısının detaylı bir değerlendirmesi yapılır. X-ray ve diğer görüntüleme yöntemleri kullanılarak önce dişler sonra da çenenin durumu incelenir. Gerçekleştirilen incelemeler sonrasında ortodontist, uygun tedavi planını hazırlayarak, hastayla paylaşır.
Tedavi süreci boyunca, diş telleri periyodik olarak ayarlanır. Ayarlamalar sırasında tellere uygulanan kuvvetler kontrol edilir. Burada amaç, dişlerin istenilen konumda hareket etmelerini sağlamaktır. Diş teli süreci hastadan hastaya değişiklik göstereceği için diş teli tedavisinin ne kadar süreceği de hastanın ihtiyacına göre değişir.
Her tedavide olduğu gibi diş teli tedavisinde de hastaların dikkat etmesi gereken bazı konular vardır. Özellikle ilk zamanlarda yemek yeme, ağız hijyenine dikkat etme ve belirli yiyecekleri sınırlama gibi kısıtlamalar olabilir. Ayrıca, tedavi sürecince düzenli olarak kontrole gitmek, tedavinin ilerleyişini izlemek ve gerektiğinde ayarlamalar yapmak için önemlidir.
Tedavide Dikkat Edilmesi Gerekenler
Tedavi süreci boyunca hastaların belirli noktalara dikkat etmeleri, tedavinin başarılı ve sorunsuz bir şekilde ilerlemesini sağlamak için kilit rol oynar.
- Ağız Hijyeni: Diş teli tedavisi sırasında ağız hijyenine özen göstermek büyük önem taşır. Braketler ve teller, yiyecek artıklarının sıkışmasına ve plak oluşumuna neden olabilir. Bu nedenle, dişler düzenli olarak fırçalanmalı, diş araları temizlenmeli ve diş ipi kullanılmalıdır. Uygun ağız hijyeni, diş çürüklerinin de diş eti sorunlarının da önlenmesine yardımcı olur.
- Beslenme Alışkanlıkları: Tedavi sırasında bazı yiyeceklerin tüketimi sınırlı olabilir. Sert, yapışkan veya kesici yiyecekler tellere zarar verebileceği gibi braketlerin düşmesine de neden olabilir. Tam da bu sebeple cips, şekerleme, sakız gibi yiyecekler sınırlandırılarak tüketilmelidir.
- Ağrı ve Rahatsızlık: Tedavi başladığında veya teller ayarlandığında hafif bir ağrı hissi yaşanması normaldir. Geçici bir durum olan rahatsızlık hissi bir – iki gün gibi kısa sürede azalacaktır. Rahatsızlığın hafifletilmesi için diş hekiminin bilgilendirmesi ve yönlendirmesi dahilinde ağrı kesici kullanılabilir.
- Kontrolleri İhmal Etmemek: Diş teli tedavisi sürecinde düzenli olarak planlanmış kontroller aksatılmamalıdır. Gerçekleştirilen kontrollerde ortodontist, tedavinin ilerleyişini değerlendirir, telleri ayarlar ve gerekli düzeltmeleri yapar. Tel tedavisinin hedefe ulaşmasını sağlamak açısından kontroller aksatılmamalıdır.
- Kaçırılmış Braketler veya Teller: Tellerin veya braketlerin yerinden çıkması ya da kopması durumunda hemen ortodontist ile iletişime geçilmelidir. Kaçırılmış parçalar tedaviyi olumsuz etkileyeceği gibi hızlı müdahale gerektirebilir.
- Sportif Aktiviteler: Eğer aktif bir sporla uğraşıyorsanız, diş teli tedavisi sırasında ağız koruyucusu kullanılması önerilir. Böylece dişlerin olası darbelerden ve yaralanmalardan korunur.
- Tedavi Sonrası Retainer Kullanımı: Tedavi tamamlandığında, genellikle bir retainer (sabitleyici) kullanımı önerilir. Retainer, dişlerin yeni konumlarını korumaya yardımcı olur. Diş hekiminin önerdiği şekilde retainer’ı düzenli olarak takılmalıdır.
Diş teli tedavisi, sabır ve özen gerektiren bir süreçtir. Hasta, tedavinin başarılı sonuçlanması için tedavi planına ve ortodontistin önerilerine sadık kalmalıdır. Her hastanın durumu farklı olduğundan, tedavi süreci ve gereksinimleri de farklılık gösterebilir. Ortopedistinizle açık iletişim kurmak, onun yönlendirmelerine uymak, sağlıklı bir gülüşe kavuşmak için önemlidir.
Tel Tedavisinde Yapılan Hatalar
Tedavi sürecinin başarısı, istenen sonuçların elde edilmesi, hastaların tedavi süresince dikkat etmeleri gereken faktörlere bağlıdır. Diş teli tedavisinde yapılan hatalar, tedavinin etkinliğini azaltarak süreci uzatabilir veya istenmeyen sonuçlara neden olabilir. İşte diş teli tedavisinde sıkça yapılan hatalar ve bu hatalardan kaçınmak için yapılması gerekenler aşağıda yer almaktadır.
- Ağız Hijyenine Yeterince Özen Göstermemek: Diş teli tedavisi sırasında ağız hijyenine dikkat edilmelidir. Braketler & teller, yiyecek artıklarının sıkışmasına neden olabileceği için plak birikimine yol açabilir. Yeterli ağız hijyeni olmadığı için yaşanan bu durum çürük ve diş eti problemlerinin önünü açar. Düzenli diş fırçalama, diş aralarını temizleme ve antibakteriyel ağız gargaraları kullanma alışkanlığı edinmek, ağız sağlığını korur.
- Yanlış Beslenme Alışkanlıkları: Tedavi sürecinde sert, yapışkan veya kesici yiyecekleri tüketmek, braketlerin veya tellerin zarar görmesine ve tedavi planının aksamasına neden olabilir. Çerezler, sakız, cips gibi yiyecekleri sınırlamak ve sebzeleri, meyveleri doğru şekilde keserek tüketmek, tedavi sürecinin sağlıklı ilerlemesine yardımcı olacaktır.
- Düzenli Kontrolleri İhmal Etmek: Uzman ortodontist tarafından planlanan düzenli kontrolleri atlamak, tedavinin başarısını olumsuz etkileyebilir. Kontrollerde tellerin ayarlamaları yapılır, tedavinin ilerleyişi değerlendirilir ve gerektiğinde düzeltmeler yapılır. İhmal edilen kontroller, tedavi süresini uzatabilir.
- Telleri Kendi Kendine Ayarlamak: Sadece uzman ortodontist tarafından yapılan ayarlamalar, tedavide istenilen sonuçlarını elde edilmesini sağlar.
- Yanlış Ağız Koruyucu Kullanımı: Aktif bir sporla uğraşıyorsanız, uygun ağız koruyucusu kullanmanız gerekir. Ancak, yanlış veya uygun olmayan bir ağız koruyucusu kullanmak, dişlere zarar verir. Uzman tavsiyesiyle doğru ağız koruyucusu seçilmelidir.
- Retainer Kullanımını İhmal Etmek: Tedavi tamamlandığında, uzman ortodontist tarafından önerilen şekilde retainer kullanımını aksatmak, dişlerin eski pozisyonlarına dönmesine neden olabilir. Retainer’ı düzenli olarak kullanmak, tedavinin kalıcılığını sağlar.
- Tedavi Planına Uymamak: Tedavi planına uygun şekilde davranmamak veya önerilen yönergeleri takip etmemek, tedavinin istenilen sonuçlarına ulaşmasını zorlaştırabilir. Uzman ortodontistin rehberliğine uygun şekilde hareket etmek, tedavi sürecinin başarısını arttırır.
- Uzman Olmayan Kişilere Danışmak: Tedavi sürecinde uzman olmayan kişilere güvenip, onların önerilerini uygulamak, ciddi sorunlara yol açabilir. Teller veya braketler uzman ortodontist dışında kimseye ayarlatılmamalıdır.
Diş teli tedavisi, bireylerin diş sağlığını, çene yapısını ve gülüş estetiğini olumlu yönde etkileyen bir tedavi seçeneğidir. Sabır, özen ve iş birliği, tedavi sürecinin başarısını belirleyen unsurlardır. Uzman ortodontistin rehberliğinde tedavi planına sadık kalarak, ağız hijyenine dikkat ederek, kontrolleri aksatmadan, doğru beslenme alışkanlıkları geliştirerek ve tedaviye uyum sağlayarak, en iyi sonuçları elde etmek mümkündür.
