Dişlerimizin düzeni ve çene yapımız, estetik görünümümüzün yanı sıra genel sağlığımızı da etkilemektedir. Üst ön dişlerin, alt ön dişlere göre normalden daha fazla örtüşmesine overbite adı verilir. Yaşanan sorun estetik kaygılar yaratmanın ötesinde çene ağrıları, diş aşınmaları ve konuşma bozuklukları gibi ciddi sorunlara yol açabilir. Peki, overbite tam olarak nedir, nasıl oluşur ve nasıl tedavi edilir?
Overbite, diş hekimliği literatüründe, üst ön dişlerin (maksiller dişler) alt ön dişlere (mandibular dişler) göre fazla örtüşmesi olarak tanımlanır. Normal bir diş hizasında üst ön dişler, alt ön dişleri yaklaşık %10-20 oranında kaplar. Ancak oran %30’un üzerine çıktığında “derin kapanış” ya da “overbite” adı verilen bir sorun ortaya çıkar. Çoğunlukla doğuştan gelen çene yapısı sorunlarıyla ilişkilendirilse de yaşam tarzı ve alışkanlıklar da sorunun oluşmasında etkili olabilir.
Overbite Türleri
Dişsel Overbite: Dişsel Overbite, dişlerin yanlış hizalanmasından kaynaklanır. Çoğunlukla çocukluk döneminde uzun süreli parmak emme, emzik kullanımı veya ağızdan nefes alma gibi alışkanlıkların bir sonucu olarak ortaya çıkar.
İskeletsel Overbite: Çenenin yapısal gelişim bozukluklarından kaynaklanan iskeletsel overbite, genetik faktörlerle ilişkilidir. Üst çenenin aşırı gelişimi veya alt çenenin geride kalması, iskeletsel overbite’a neden olabilir. Durum, cerrahi müdahale gerektiren daha ciddi vakaları içerir.
Overbite, zaman içinde fark edilmesi kolay belirtilerle kendini gösterir.
Dişlerin İleri Çıkıklığı: Üst ön dişlerin belirgin şekilde öne doğru eğilim göstermesi.
Çene Eklem Ağrısı: Çene ekleminde ağrı, çıtırtı veya kısıtlı hareket.
Diş Aşınması: Alt dişlerin sürekli sürtünmeye maruz kalması nedeniyle aşınma.
Konuşma Sorunları: Bazı sesleri doğru çıkaramama, pelteklik ya da ses bozuklukları.
Uyku Problemleri: İleri vakalarda uyku apnesi gibi solunum sorunları.
Estetik Sorunlar: Yüz hatlarında orantısızlık, dudakların uyumsuz kapanması ve özgüven eksikliği.
Neden Olur?
Overbite oluşumunda çeşitli faktörler rol oynar. Bunlar genetik faktörlerden çevresel etkenlere kadar geniş bir yelpazede değerlendirilebilir.
Genetik Faktörler: Çene ve diş yapısının şekillenmesinde genetik özellikler büyük bir rol oynar. Eğer aile bireylerinde overbite problemi varsa, durumun çocuklarda da görülme olasılığı yüksektir.
Parmak Emme: Uzun süreli parmak emme alışkanlığı, üst dişlerin öne doğru itilmesine neden olabilir.
Emzik ve Biberon Kullanımı: Sürekli emzik veya biberon kullanımı, çene ve diş yapısını olumsuz etkiler.
Ağızdan Solunum: Alerji, geniz eti veya burun tıkanıklığı nedeniyle ağızdan nefes alan çocuklarda çene yapısı bozulabilir.
Diş Kaybı veya Çapraşıklık: Eksik dişler, komşu dişlerin pozisyonlarını değiştirerek overbite oluşumuna katkıda bulunabilir.
Kötü Alışkanlıklar: Yetişkinlik döneminde diş sıkma veya gıcırdatma gibi alışkanlıklar, overbite sorununu daha da kötüleştirebilir.
Tedavi Yöntemleri
Overbite tedavisi, hastanın yaşına, overbite türüne ve şiddetine bağlı olarak değişir. Aşağıda en yaygın tedavi yöntemleri detaylı bir şekilde açıklanmıştır.
Ortodontik Tedavi
Ortodontik tedaviler, dişlerin hizalanmasını sağlayarak overbite sorununu düzeltir.
Diş Telleri: Çocuklar ve yetişkinler için uygun olan yöntem, dişlerin doğru pozisyona getirilmesini sağlar.
Şeffaf Plaklar: Invisalign diş plakları, estetik kaygıları olan kişiler için ideal bir seçenektir.
Çene Ameliyatı (Ortognatik Cerrahi)
İskeletsel overbite vakalarında çene yapısını düzeltmek için cerrahi müdahale gerekebilir. Operasyon, genellikle yetişkin hastalarda uygulanır ve alt veya üst çene kemiklerinin yeniden şekillendirilmesini içerir.
Diş Çekimi
Aşırı sıkışıklık durumunda, bazı dişlerin çekilmesi gerekebilir. İşlem, özellikle ciddi dişsel overbite vakalarında uygulanır.
Davranışsal Tedavi ve Alışkanlıkların Düzeltilmesi
Çocukluk döneminde alışkanlıkların değiştirilmesi, overbite oluşumunu önlemek için kritik öneme sahiptir. Parmak emme veya diş sıkma gibi alışkanlıklar profesyonel destekle durdurulabilir.
Gece Plakları
Diş sıkma veya gıcırdatma alışkanlığına bağlı overbite vakalarında, gece plakları kullanılabilir.
Tedavi süresi, bireyin durumuna göre değişiklik gösterebilir. Hafif vakalarda ortodontik tedavi 6-12 ay arasında tamamlanırken; ileri vakalarda cerrahi ve ortodontik tedavi kombinasyonuyla 1-2 yıl arasında tamamlanabilir.
Overbite Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Tedavi edilmeyen overbite hem estetik hem de sağlık açısından ciddi sorunlara yol açabilir.
Çene Problemleri: Çene ekleminde ağrı ve kısıtlı hareket.
Diş Aşınması: Diş yüzeylerinin erken aşınması.
Diş Çürümesi: Dişlerin üst üste binmesi nedeniyle hijyenin zorlaşması.
Solunum Sorunları: Uyku apnesi gibi ciddi sağlık sorunları.
Özgüven Eksikliği: Estetik kaygılar bireyin sosyal yaşamını etkileyebilir.
Erken yaşlarda tedaviye başlamak, daha hızlı ve etkili sonuçlar alınmasını sağlar. Ancak yetişkinlerde de modern ortodontik ve cerrahi yöntemlerle başarılı sonuçlar elde edilebilir. Overbite, yalnızca estetik bir sorun değil, aynı zamanda diş sağlığını ve genel yaşam kalitesini etkileyen ciddi bir problemdir. Durumun tedavisi hem sağlık hem de özgüven açısından oldukça önemlidir.
